TÜZEL KİŞİLER;

 Tüzel kişiler medeni kanun da ele alınan kısmı ile dernek ve vakıflardır.

Bir takım amaçlar vardır ki bu amaçlar gerçek kişiler tarafından yerine getirilemez, bunlar için mutlaka bir takım tüzel kişilere ihtiyaç vardır.

Örneğin; Kızılay’ın yapmış olduğu işi hiçbir gerçek kişi yerine getiremez, zira gerçek kişilerin yaşamı sınırlı hem de mal varlığı bu amacı yerine getirmek için yeterli değildir. Kanun koyucu bu ihtiyacı gidermek amacıyla bir takım tüzel kişilere cevaz vermiş ve tüzel kişiler kurulmasına izin vermiştir.

Tüzel kişiler ya kişi topluluğudur ya da mal topluluğudur.

Kişi topluluğu şeklindeki tüzel kişilerde kişi maldan önemlidir. Yani bir tüzel kişinin kurulabilmesi için kişilerin varlığı, mal varlığının varlığından daha önemlidir. Bunların içinde en önemlisi derneklerdir. Kamu tüzel kişiliğinden olan bazı tüzel kişilerde birer kişi topluluğudur. En büyük kişi topluğu devlettir, bunun dışında iller, il özel idareleri, bunların tamamı kişi topluluğu niteliğindeki tüzel kişilerdir.

Mal topluluğunun temel amacı bir tüzel kişinin kurulabilmesi için belli bir malın belli bir amaca tahsis edilmesi kişilerden daha mühimdir. Özel hukuk açısından en önemli mal topluluğu vakıflardır. Bunun dışında üniversiteler, kamu kurumu niteliğinde ki meslek kuruluşları dışındaki diğer devlet tüzel kişileri, hizmet yerinden yönetim kuruluşları birer mal topluluğudur.

Hizmet yerinden yönetim kuruluşları genel olarak bir mal topluluğudur ancak bunun içinde tek istisna kamu kurumu niteliğinde ki meslek kuruluşlarıdır. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ise bir kişi topluluğudur.

Bu konudaki ikinci ayrımı ise özel hukuk tüzel kişileri ve kamu tüzel kişileri olarak karşımıza çıkar.

Özel hukuk tüzel kişileri;

Özel kanunların yerine getirdiği, özel kanunlara göre kurulmuş olan tüzel kişilerdir. Bunlarda medeni kanuna göre kurulmuş olan dernek ve vakıflar vardır dernekler kişi, vakıflar mal topluluğudur, ticaret hukukuna dayalı olarak kurulmuş olan şirketler vardır bunlar birer kişi topluluğudur. İş ve sosyal güvenlik hukukuna dayalı olarak kurulmuş olan sendikalar vardır bunlar birer kişi topluluğudur.

Tüzel kişilerin kuruluş esasları; bildirim usulü (dernekler bildirim usulüne göre kurulmuş tüzel kişilerdir, siyasi partiler), İzin usulü (meslek kuruluşları buna örnektir meslek kuruluşlarının kurulabilmesi için en az 500 üyenin Ticaret Bakanlığı’na başvurusu ve Ticaret Bakanlığının da bunu kabulü gerekir), ruhsat alma usulü (vakıflar ve şirketler bu şekilde tüzel kişilik kazanır)