HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA

Birbirinden ayrı olarak TMK. m. 162 hükmünde iki boşanma sebebi aynı madde içinde düzenlenmiştir:

Hayata kast sebebiyle boşanma (TMK. m. 162),

Pek kötü veya onur kırıcı davranış sebebiyle boşanma (TMK. m. 162).

TMK. m. 162 hükmünde yer alan iki ayrı boşanma sebebi birbirinden bağımsızdır.

Hayata kast (TMK. m. 162) 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun düzenlediği özel boşanma sebeplerindendir. Hayata kast (TMK. m. 162) aynı zamanda 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun düzenlediği mutlak boşanma sebeplerindendir.

I. KONUSU

Hayata kast karı veya kocadan birinin, diğer eşi öldürmek amacıyla yaptığı eylemlerdir. Hayata kast özel ve mutlak nitelik taşıyan bir boşanma sebebidir. Eşlerden birinin diğerini öldürmeye yönelik bir eylemde bulunduğunun kanıtlanması durumunda boşanmaya karar verilmelidir.

Aile mahkemesi hâkimi böyle bir eylemi tespit edince ayrıca ortak yaşamın bu yüzden diğer eş için çekilmez hâl alıp almadığını incelemek yetkisine sahip değildir Kaldı ki buna gerek de yoktur. Öldürülme tehlikesiyle karşı karşıya kalmış bulunan bir kimsenin "müstakbel katili" ile aynı çatı altında oturması beklenemez.

Hayata kast kavramına intihara teşvik ve her türlü öldürmeye teşebbüs gibi eylemler girer. Ne kadar ciddî boyutta bulunursa bulunsun "öldürme tehdidi" hayata kast kavramına girmez.

Öldürme kastı ve niyetinin bulunmadığı eylemler diğer eş için yaşamsal bir tehlike yaratmış bile olsa hayata kast sebebiyle boşanmaya karar verilemez. Örneğin eşlerden biri tarafından hava gazı musluğunun dalgınlıkla açık bırakılmış olması hâlinde o eylemi gerçekleştiren eşin diğer eşi öldürme amacı kanıtlanmadığı sürece hayata kast eylemini işlemiş sayılmaz. Buna karşılık elverişli araç sağlanmış olması koşuluyla eşin intihara kışkırtılması hayata kast eylemi olarak kabul edilir.

Hayata kast kusura dayanan bir boşanma sebebi olduğu için öldürmeye kalkışan eşin akıl hastası veya ayırt etme gücünden yoksun bulunmaması gerekir. Akıl hastası olduğu anlaşılan eşin diğerini öldürmeye teşebbüsü hâlinde diğer koşulların da varlığı hâlinde akıl hastalığı sebebiyle (TMK. m. 165) boşanma davası açılabilir.

Eşini öldürmek isteyen karı veya kocanın öldürmek için kullandığı araçlar öldürmeye elverişli olmasa bile eylem öldürme amacına yönelik olduğu için hayata kast var sayılır165.

Hayata kast eylemi eşin yakınlarına yönelik olursa bu eylem hayata kast sebebiyle boşanma davasının kapsamına girmez. Ancak örneğin kayınpederini öldürmeye teşebbüs etmek, kayınvalideyi zehirlemeye teşebbüs etmek hayata kast sebebiyle boşanma (TMK. m. 162) kapsamına girmez ama suç işleme sebebiyle boşanma (TMK. m. 163) ve evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebiyle boşanma sebebi sayılır.

II. USUL

A- DAVANIN TARAFLARI

Hayata kast sebebiyle boşanma (TMK. m. 162) davası hayata kast eyle mini gerçekleştirene karşı diğer eş tarafından açılabilir.

B- KUSUR UNSURU

Hayata kast sebebiyle boşanma kusura dayanan boşanma sebebi olduğu için akıl hastası veya ayırt etme gücünden yoksun eşe karşı hayata kast sebebiyle boşanma davası açılamaz.

Bu konuda davanın konusu bölümünde bilgi verilmiştir.

C- MİRAS HUKUKU İLE İLİŞKİSİ

Kasten ve haksız yere öldürmeye teşebbüsün boşanma hukukunun yanı sıra miras hukuku yönünden de doğurduğu sonuçlar vardır. Eylemin teşebbüs biçiminde olmasının bir önemi yoktur. Mahkûmiyet zorunlu değildir. Genel af, özel af veya zamanaşımı (TCK. 102, 112) gibi sebeplerle sanığa ceza verilmemiş ve ceza ortadan kaldırılmış bulunsa bile kasten ve haksız yere öldürmeye teşebbüs eylemi bu hallerde bir "mirastan yoksunluk" sebebidir.

TMK. m. 578 hükmüne göre aşağıdaki kimseler, mirasçı olamayacakları gibi; ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir hak da edinemezler:

Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler,

Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirenler, Mirasbırakanın ölüme bağlı bir tasarruf yapmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayanlar ve engelleyenler,

Mirasbırakanın artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı bir tasarrufu kasten ve hukuka aykırı olarak ortadan kaldıranlar veya bozanlar.

D- BEKLETİCİ MESELE

Hayata kast sebebiyle boşanma (TMK. m. 162) davasında boşanma sebebinin varlığına ilişkin hadise de kanıtlanmış olmalıdır;

Ceza Mahkemesinin boşanma davasına konu olan eylem hakkında maddi olayı tespit eden kararı hukuk hakimini bağlayacağından ceza davasının sonucu beklenerek deliller birlikte değerlendirilerek bir hüküm kurulmalıdır.