İŞÇİ ALACAKLARI DAVASINDA YILLIK İZİN ÜCRETİ

Yıllık izin ücreti

4857 Sayılı Kanunun 53. Maddesinde; işçilere 1 yıl çalışma süresini tamamladıklarında yıllık ücretli izin kullandırılacağı düzenlenmiş, kıdem süresine göre kullandırılacak izin süreleri gösterilmiştir. Aynı yönde düzenleme 1475 Sayılı Yasanın 49. Maddesinde de yapılmıştır. Ancak 1475 Sayılı Yasa dönemindeki yıllık izin süreleri 4857 Sayılı Yasa ile bir miktar artırılmıştır. Hizmet veya toplu iş sözleşmesi ile yıllık ücretli izin süreleri işçi lehine artırılabilecektir. Bu takdirde sözleşme ile belirlenen süreler esas alınacaktır.

İşçinin hak kazandığı yıllık izin süreleri, değişen kanun dönemlerine göre tespit edilecektir. 09.06.2003 tarihinden önce kazanılan yıllık izin hakları için 1475 Sayılı Yasanın 49. Maddesi, 10.06.2003 sonrasında hak kazanılan izin hakları için 4857 Sayılı Yasanın 53. Maddesi esas alınacaktır.

Kıdemi	1475 S. Y.	4857 S.Y.
1-5 Yıl	12  İş Günü	14  İş Günü
6-14 Yıl	18  İş Günü	20  İş Günü
15 Yıl ve üzeri	24  İş Günü	26  İş Günü

 

Ancak, 18 yaş dahil daha küçük ve 50 yaş dahil daha büyük olan işçilerin yıllık izin süreleri en az 20 gün olarak hesaplanacaktır.  

Belirlenen süreler iş günü olup, izin dönemi içerisindeki hafta tatili veya UBGT günleri yıllık izin süresinden sayılmayacaktır.

İznin Uygulanması

4857 Sayılı Kanunun 56. maddesi ve yerleşmiş Yargıtay içtihatları gereği yıllık izin kullandırıldığı işveren tarafından işçinin imzasını taşıyan izin defteri veya benzeri mahiyette bir belge ile ispatlanmalıdır. Tanık beyanı gibi deliller ile yıllık izin kullandırıldığının ispatı mümkün olmayıp, yazılı delil dışında ancak yemin deliline dayanılabilir.

Kamu Kurumları yönünden, işçinin imzası olmasa dahi, Kurumun resmi kayıtlarında / iç yazışmalarında, işçiye izin kullandırıldığı belirtilmiş ise belgelerin ispat kabiliyeti bulunduğu kabul edilmektedir.

Yıllık izne hak kazanabilmek için bir tam yıl çalışma şartının gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Yıldan arta kalan çalışma günlerde, kısmen yıllık ücretli izne hak kazanılması söz konusu olmamaktadır. Örneğin; 1 yıl 11 ay 15 gün çalışan işçi, bir defa (14 gün) yıllık ücretli izin kullanma hakkı kazanacaktır. 

İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Durumunda

4857 Sayılı Kanunun 59. Maddesi gereğince, işçinin çalışma dönemi içerisinde kullandırılmayan izin süreleri karşılığı yıllık izin ücreti, işçinin en son ücreti üzerinden hesaplanacaktır. Hizmet akdinin devamı esnasında kullanılmayan yıllık izinler için zamanaşımı işlemeyecek, zamanaşımı fesih ile birlikte işlemeye başlayacaktır.  

Yasada, yıllık iznin işveren tarafından bölünemeyeceği, tarafların anlaşması halinde bir bölümü 10 günden az olmamak üzere en çok 3’e bölünebileceği belirtilmiştir. Ancak, işçinin talebi ile izinler bölünerek kullandırılmış ise, sonradan bunların usulüne uygun kullandırılmadığının iddia edilmesi hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirilmektedir. 

İşçinin izin sürelerinde ücret karşılığı bir başka işte çalışması 58. Maddeye aykırı olup, böyle bir durumun tespiti halinde işverenin izin ücretini geri alabileceği belirtilmiştir.   

İzin Yerine Ücret Ödenmesi

İşçiye çalışma süresi içerisinde yıllık ücretli izin kullandırılmayıp bunun yerine ücretinin ödenmesi “işçinin Anayasal hakkı olan dinlenme hakkından vazgeçmesi sonucunu doğurur ki bunun kabulü mümkün değildir.”(YARGITAY 9 HD. 2001/17459-E 2002/2727-K)

Ancak, gerçekte izin kullandırılmadan izin ücreti ödendiğinin tespiti halinde, kullanılmayan izin süresi için işçinin en son ücreti üzerinden yıllık izin ücreti alacağı hesaplanmalı, çalışma süresi içerisinde yapılan yıllık izin ücreti ödemeleri, fesih tarihine kadar işlemiş yasal faizi ile birlikte hesaplanarak alacağa mahsup edilmelidir. 

Süreli İş Sözleşmelerinde Yıllık İzin

İşçinin kısmi süreli hizmet sözleşmesi ile çalışması halinde kıdemi işe giriş ve çıkış tarihleri arasındaki süre esas alınarak hesaplanır. İşçi kısmi süreli de çalışsa, 1 yıllık dönemin dolması ile yıllık izin kullanma hakkı kazanacaktır. Ancak gerek çalışma esnasında kullandırılan izin süresi için, gerekse fesih halinde ödenecek izin süresi için ödenecek izin ücretinin hesabı, 30 günlük çalışma süresinde elde ettiği kazancın 30 güne bölünmesi ile tespit edilecek (kısmi) yevmiyeye göre hesaplanacaktır.    

Kesintili çalışmanın tespiti halinde, önceki dönemler kıdem ve ihbar tazminatı ödenmek suretiyle tasfiye edilmiş olsa dahi, bu süreler yıllık izin kıdeminde dikkate alınacaktır.