GÖREV (KONU BAKIMINDAN DAVAYA BAKABİLECEK MAHKEME)
Görevin belirlenmesi ve niteliği
MADDE 1- (1) Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.
Asliye hukuk mahkemelerinin görevi
MADDE 2- (1) Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.
(2) Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.
Özellikle:
• Kamulaştırma Kanunu’ndan kaynaklanan (Kamulaştırma kararının iptali İDARE MAHKEMESİNDE) bedel artırım, indirim ve tespiti davaları
• Vakıf Davaları
• İmar Kanunu m. 17
• Aile mahkemesinin görevi dışında kalan tanıma ve tenfiz
• Kişilik haklarına saldırının önlenmesi
• Dernek feshi
• Yaş düzeltilmesi
• Adın ve Soyadın Değiştirilmesi
• Nüfus Davaları
Sulh hukuk mahkemelerinin görevi
MADDE 4- (1) Sulh hukuk mahkemeleri, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın;
a) Kiralanan taşınmazların,İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaları,
b) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davaları,
c) Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik olan davaları,
ç) Bu Kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hakimini görevlendirdiği davaları görürler.
• Mirasçılık belgesi verilmesi, değiştirilmesi, iptali
Mirasın reddinin tescili
• Kat Mülkiyeti Kanununa göre
• Kooperatif Kanunu m. 21/3 ‘e göre
• Dernekler Kanunu m. 27 (Kayyım Atanması)
• BK m. 91 (tevdi yeri belirleme), 92 (muhafazası masraflı, bozulmaya yüz tutan malların satım izni) uyarınca mahkemeye veya hakime verilen işler
Vesayet hukukundan doğan davalar
Görev Kurallarının Özellikleri:
Kamu düzenine ilişkindir.
Kanunla düzenlenir.
Mahkemeye ilişkin dava şartıdır
Mahkeme görevli olup olmadığın her aşamada re’sen inceler.
Taraflar da davanın her aşamasında görevsizlik itirazını ileri sürebilir.
Görev sözleşmesi yapılamaz.
Yargıtay, görevi kendiliğinden inceler
Görev kurallarına aykırılık mutlak bozma nedenidir. Sulh Hukuk Mahkemesinde açılması gereken dava, Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır ve görev itirazı olmadan / mahkemece fark edilmeden hüküm verilse dahi mutlak bozma nedenidir, bu durum bir istisna teşkil etmez.
YETKİ (YER BAKIMINDAN DAVAYA BAKABİLECEK MAHKEME)
Kesin Olmayan Yetki Kuralları
Genel yetkili mahkeme
1) Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.
Davalının, dava açıldıktan sonra yerleşim yerini değiştirmesi mahkemenin yetkisini etkilemez.
Tüzel kişilerde yerleşim yeri, kuruluş belgelerinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.
Davalının birden fazla olması halinde yetki
MADDE 7- (1) Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.
Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır. Bu durumda ortak yetkili mahkemenin yetkisi kesindir.
(2) Birden fazla davalının bulunduğu hallerde, davanın, davalılardan birini sırf kendi yerleşim yeri mahkemesinden başka bir mahkemeye getirmek amacıyla açıldığı, deliller veya belirtilerle anlaşılırsa, mahkeme, ilgili davalının itirazı üzerine, onun hakkındaki davayı ayırarak yetkisizlik kararı verir.
Türkiye’de yerleşim yerinin bulunmaması halinde yetki
MADDE 9- (1) Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki mutad meskeninin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak, diğer özel yetki halleri saklı kalmak üzere, malvarlığı haklarına ilişkin dava, uyuşmazlık konusu malvarlığı unsurunun bulunduğu yerde de açılabilir.
Türkiye’de Yerleşim Yeri Olmayanlara Karşı Açılacak Şahısvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda Genel Yetki
İlgilinin yerleştiği ülkede açılamaması veya TC’de yetkili mahkeme bulunmaması: İlgilinin sakin olduğu yer mahkemesi, sakin değilse İlgilinin Türkiye deki son yerleşim yeri mahkemesi o da yoksa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür (MÖHUK 28).
Türkiye’de yerleşim yeri olmayan yabancılar hakkında vesayet, kayyımlık, kısıtlanma, gaiplik ve ölmüş sayılma kararları ilgilinin Türkiye’de sakin olduğu yer, sakin değilse ilgilinin mallarının bulunduğu yer mahkemesince verilir (MÖHUK 28).
Özel Yetkili Mahkemeler
Özel yetki genel yetkiyi kaldırmaz; davacı seçim hakkına sahiptir.
Bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak davalarda yetki
MADDE 8-‐ (1) Memur, işçi, öğrenci, asker gibi, bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak alacak veya taşınır mal davaları için, orada bulunmaları uzunca bir süre devam edebilecekse, bulundukları yer mahkemesi de yetkilidir.
Sözleşmeden doğan davalarda yetki
MADDE 10- (1) Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.
Buradaki sözleşme, BORÇLAR HUKUKU’NA aittir; aile, kişivarlığı ve miras hukuku sözleşmeleri buraya girmez.
Sözleşmenin ifa yeri sözleşmeden açıkça anlaşılıyorsa sorun yok, aksi takdirde BK m. 73’e bakılır.
Mirastan doğan davalarda yetki
MADDE 11- (2) Terekede bulunan bir mal hakkında açılmak istenen istihkak davası, terekenin yazımı ve tespiti zamanında mal nerede bulunuyorsa, orada da açılabilir.
(3) Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki
MADDE 15- (1) Zarar sigortalarından doğan davalar, sigorta, bir taşınmaza veya niteliği gereği bir yerde sabit bulunması gereken yahut şart kılınan taşınıra ilişkinse, malın bulunduğu yerde; bir yerde sabit bulunması gerekmeyen veya şart kılınmayan bir taşınıra ilişkinse, rizikonun gerçekleştiği yerde de açılabilir.
(3) Bu hüküm deniz sigortalarından doğan davalarda uygulanmaz.
Karşı davada yetki
MADDE 13- (1) Kesin yetkinin söz konusu olmadığı hallerde, asıl davaya bakan mahkeme, karşı davaya bakmaya da yetkilidir.
Haksız fiilden doğan davalarda yetki
MADDE 16-‐ (1) Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki
MADDE 14- (1) Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
İş Davalarında Yetki
İşyerinin bulunduğu yer mahkemesinde de açılabilir.
Soybağına İlişkin Davalarda Yetki
Taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.
Kesin Yetki Kuralları
Mirastan doğan davalarda yetki
MADDE 11-(1) Aşağıdaki davalarda, ölen kimsenin son yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir:
a) Terekenin paylaşılmasına, yapılan paylaşma sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı tasarrufların iptali ve tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar ile mirasçılar arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar.
b) Terekenin kesin paylaşımına kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar.
Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki
Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar
Taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
o Tescil Davaları
o İstihkak Davaları
o Yolsuz Tescillin Düzeltilmesi Davaları
o Ortaklığın Giderilmesi (İzale-‐i Şüyu)
o Paylaştırma (Taksim) Davaları
o Önalım (Şufa) Davaları
o Müdahalenin Önlenmesi
İrtifak haklarına ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.
Bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkinse, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da açılabilir.
Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki
MADDE 14- (2) Özel hukuk tüzel kişilerinin, ortaklık veya üyelik ilişkileriyle sınırlı olmak kaydıyla, bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatla diğerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki
MADDE 15- (2) Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.
(3) Bu hüküm deniz sigortalarından doğan davalarda uygulanmaz.
Davalının birden fazla olması halinde yetki
MADDE 7- (1) Davalı birden fazla ise; ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.
İflas Davasında Yetki
İflas davası borçlunun işlem (muamele) merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde açılır (İİK m. 154).
Yetki itirazının ileri sürülmesi
MADDE 19- (1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir.
Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler
MADDE 20-(1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi halinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.
(2) Dosya kendisine gönderilen mahkeme, kendiliğinden taraflara davetiye gönderir.
Yetki sözleşmesi
MADDE 17-(1) Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler.
Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.
Yetki sözleşmesinin geçerlilik şartları
MADDE 18- (1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile kesin yetki hallerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz.
(2) Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı olarak yapılması, uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin belirli veya belirlenebilir olması ve yetkili kılınan mahkeme veya mahkemelerin gösterilmesi şarttır.
Adana boşanma avukatı
Adana boşanma avukatı
Adana boşanma avukatı
Adana ceza avukatı
Adana ceza avukatı
Adana ceza avukatı
https://avukat-mustafa-akcal-hukuk-burosu.business.site/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder