DERNEKLER
Kâr sağlamak ve bunu paylaşmak dışında bir amaçla en az
yedi gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulan kişi topluluğu niteliğindeki
özel hukuk tüzel kişisidir.
Derneğin
unsurları;
Amaç unsuru;
Derneğin amacı kesinlikle kâr sağlamak ve bunu paylaşmak
olamaz, derneğin amacı kesinlikle hukuka aykırı, emredici hukuk kurallarına
aykırı, ahlaka aykırı bir amaçta olamaz, genellikle sosyal amaçlarla kurulurlar
(Köyü kalkındırma derneği, hayvan koruma derneği gibi)
- Dernekler amaçlarına ulaşmak için ticari işletme
işletiyorlarsa tacir sayılacaklar, yani her ne kadar kâr amacı olmasa da
amaçlarına ulaşmak için ticari işletme işlete biliyorlar.
Kişi unsuru;
- Dernekler en az yedi gerçek ya da tüzel kişi ile
kurulabilir.
- Bir Derneğe üye olabilmek için ergin olmak yeterlidir.
- Çocuk derneklerine üye olabilmek için ise 15 yaşını
doldurmuş olmak gerekir.
Kuruluş beyanı;
Kurucular hiçbir makam ve merciden izin almadan serbestçe
bir derneği kurabilirler. Ancak tüzel kişilik kazanabilmesi için dernek
hazırladıkları tüzüğü mahallin en büyük mülki idare amirine sunmak
zorundadırlar.
Tüzel kişilik kazanması için tüzüğün valilikçe
onaylanması gerekmez valiliğin onayına sunulması yeterlidir. Eğer tüzükte bir
eksiklik varsa mülkün en büyük idare amiri eksikliği koruculara bildirir,
kuruculara bu konuda süre verir, bu süre içerisinde eğer eksiklik giderilmezse
bu sefer derneğin kapatılması için mahallin en büyük idare amiri savcılığa
başvurur ve savcılıkta bu iddiayı ciddi bulursa Asliye Hukuk Mahkemesi ne
derneğin sonra erdirilmesi için dava açar.
Derneklerin
yapısı;
Derneğin üç organı vardır bunlar; genel kurul, yönetim
kurulu, denetim kurulu.
Genel kurul;
- Derneğin en üst organıdır.
- Karar organıdır.
- Bütün üyelerden oluşur.
Genel kurul
toplantıları;
1) Kuruluş genel
kurulu;
Dernek tüzel kişiliği tüzüğünü mahallin en büyük idare
amirine sunduğu andan itibaren başlar. Mahallin en büyük idari amiri tüzüğü
onayladı andan itibaren altı ay içinde mutlaka dernek kuruluş genel kurul
toplantısını yapmak zorundadır. Bu toplantı yapılmazsa dernek kendiliğinden
sona erer.
Dernekler hak ehliyetine, hak sahibi olma ehliyetine
tüzüklerini valiliğin onayına sundukları andan itibaren yani tüzel kişilik
kazandıkları andan itibaren kavuşsalar da fiil ehliyetine zorunlu organların
kurulduğu anda yani kuruluş genel kurul toplantısında, zorunlu organları
oluşturulduğu anda kazanırlar.
2) Olağan genel
kurul toplantısı;
- Olağan genel kurul toplantısı medeni kanuna göre iki
yılda bir yapılır, dernekler kanununa göre üç yılda bir yapılır.
- Olağan genel kurul toplantı çağrısını yönetim kurulu
yapar.
- Bir olağan genel kurul toplantısının üst üste iki kez
yapılamaması derneğin kendiliğinden sona erme sebebidir.
3) Olağanüstü
genel kurul toplantısı;
- Olağanüstü genel kurul toplantısının bir süresi yoktur,
olağanüstü hallerin varlığı durumunda yapılır. Bu konuda toplantı çağrısını
denetim kurulu yapar. Ancak yapmıyorsa Üyeler başvurup en az 1/5 oranındaki üye
Asliye Hukuk Mahkemesi’nden olağanüstü toplantı çağrısını yapılmasını
isteyebilir, Asliye Hukuk Mahkemesi de içlerinden beş tanesini bu konuda
görevlendirir.
Derneklerin genel
kurullarının görevleri;
- Genel kurullar karar alma mercileridir. Karar almaya
yönelik görevler genel kurulun görevleridir. Bunun dışında yönetim kurulu
üyelerini seçmek, denetim kurulu üyelerini seçmek, şubeler açılmasına karar
vermek, derneğin sona ermesine (feshine) karar vermek.
- Genel kurullarda ki toplantı yeter sayısı üye tam
sayısının yarısından bir fazlasıdır.
- Karar yeter sayısı ise toplantıya katılanların
yarısından bir fazlasıdır.
Örneğin; 50 üye varsa toplantı yeter sayısı 26 üyedir,14
üye karar yeter sayısıdır (minimum)
- Derneğin sona ermesi ne ilişkin kararda ise üye
tamsayısının 2/3’ü İle karar alır.
Derneklerin karar yeter sayısı hiçbir zaman yönetim ve
denetim kurulu üyeleri sayıları toplamından aşağı olamaz.
Derneklerin
yönetim kurulu;
- Yönetim kurulu derneği yöneten organdır.
- Yönetim kurulu üye sayısı en az beş asıl beş yedek
üyeden oluşur.
Yönetim kurulu üyelerinin mutlaka dernek üyesi olmaları
şarttır.
- Yönetim kurulunun en temel görevi derneği yönetmektir.
Genel Kurullar derneklerin yasama organının kısa yönetim
kurulu yürütme organıdır. Bunu böyle düşünebiliriz.
- Toplantıları en geç 15 günde bir yapılır,
toplantılarında karar alırlar ve temel görevlerine baktığımızda karar almanın
yanında derneği olağan toplantıya çağırmak gibi önemli bir de görevleri vardır.
Denetim kurulu;
- Üç asıl üç yedek üyeden oluşur.
Dernekler en az yedi kişi ile kurulurlar ancak
derneklerin görevlerine devam edebilmesi için zorunlu organlarını
oluşturabilmesi için yedi kişi yeterli olmadığını görüyoruz.
Derneklerin denetim kurulları dernek üyesi olmak zorunda
değillerdir.
- Derneklerin denetim kurulunun en temel görevleri
denetim fonksiyonudur. Öyleyse bunlar derneğin aslında yargı organıdır.
- Üyeleri yönetim kurulunda olduğu gibi genel kurul
tarafından seçilir.
Derneklerin onursal
üyeleri;
- Derneklerin onursal üyeleri oy hakları olmayan genel
kurul tarafından onursal üye yetkisi verilmiş olan kişilerdir.
- Onursal üyeler oy kullanamayacakları gibi dernek aidatı
da ödemezler.
Dernek üyeliğine giriş ve çıkışta kimse zorla alamaz. Dernek
üyeliğinden çıkmak için bu durumu mutlaka yönetim kuruluna bir noterden
kararname yoluyla bildirmek lazım, ihtarname ile bildirdikten bir ay sonra
dernek üyelerinin hak ve yükümlülükleri devam eder.
Derneklerin sona
erme sebepleri;
1) Derneklerin kendiliğinden
sona erme sebepleri;
Bu durumda hiç kimsenin kararına ihtiyaç yoktur, buna
aynı zamanda infisah denir. Bunlar;
- Derneğin amacına ulaşması
- Amaca ulaşmanın imkansızlaşması
- Derneğin borçlarına ödeme de acze düşmesi.
- Kuruluş genel kurul toplantısının altı ay içinde
yapılamaması.
- Olağan genel kurul toplantısından üst üste iki kez
yapılamaması.
- Yönetim kurulunun kurulamayacak hale gelmesi
2) Mahkeme
kararıyla sona erme sebepleri;
- Derneğin amacının sonradan hukuka aykırı hale gelmesi
(yetkili mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi)
-Kuruluştaki eksiklikler.
3) Genel kurul
kararıyla sona erme sebepleri;
- Genel kurulun en az 2/3 oranında oy ile kabulü gerekir.
Sona eren bir dernek kendiliğinden bitmez, bir tasviye
sürecine girer tasfiye süreci sonucunda öncelikle derneğin borçları ödenir,
derneğin borçları ödendikten sonra kalan kısım olursa en yakın amaca özgülenmiş
en büyük derneğe verilir.
VAKIFLAR
Bir malın sürekli bir amaca özgülenmesinden ibarettir.
Vakıflar bir mal topluluğudur. Vakıflara üyelik önceden mümkün değilken 2008
yılında yapılan bir değişiklikle vakıflara üyelik mümkün olmuştur.
Vakıfların amacı;
- Vakıfların amacı derneklerin aksine kâr elde etmekte
olabilir. Örneğin; vakıf üniversiteleri
- Vakıflar hukuka aykırı bir amaç için kurulamaz.
Vakıf kurulması
(vakıf kurucusu)
Vakıf iki şekilde kurulabilir; bunlardan biri kişi
sağlığında kurabilir, ikincisi ölüme bağlı Tasarruf ile yani vasiyetname ile de
kurulabilir.
- Sağlığında vakıf kurabilecek kişiler tam ve sınırlı
ehliyetlilerdir, sınırlı ehliyetsizler ve tam ehliyetsizler veli yahut
vasilerinin İzni olsa dahi sağlıklarında vakıf kuramazlar. Ölüme bağlı
tasarrufla yani vasiyetname ile vakıf kurabilecek olanlar yine sınırlı
ehliyetlilerdir, tam ehliyetlilerdir ve 15 yaşını doldurmak şartıyla sınırlı
ehliyetsizlerdir.
Vakfın kuruluş
beyanı;
Vakfın kuruluş şartları gerçekleştiğinde yani sağlığında
vakıf kuruyorsa vakıf senedi imzalandığında, vasiyetname ile vakıf kurmuşsa
vakfeden öldüğünde noter ya da ilgili organ Sulh Hukuk Mahkemesi bu dururmu
Asliye Hukuk Makkemesine bildirir, Asliye Hukuk Mahkemesi temel özelliklere
bakar, Vakfı kendi nezdinde tuttuğu vakıf siciline tescil eder, böylelikle
vakıf tüzel kişilik kazanır.
Bundan sonra söz konusu keyfiyeti bir ay içerisinde vakıflar
genel müdürlüğüne bildirir (başbakanlığa bağlı tüzel kişiliği olan bir kamu
tüzel kişisidir),o İse vakfı resmi gazetede yayınlar. Resmi gazetede
yayınlandıktan sonra vakıf görevine başlar.
Vakfın organları;
- Vakfın içerisinde mutlak bahar olması gereken organ
yönetim organıdır.
Vakıflarda genel kurul yoktur ve denetim organı zorunlu
organ değildir. Ancak vakfeden başka organların kurmasını isteyebilir.
Vakıfların yönetim organı bir kişiden oluşabilir eğer bir
vakfın yönetim organı bir kişiden oluşuyorsa böyle organı mütevelli denir, eğer
birden çok kişiden konuşuyorsa buna mütevelli heyeti denir.
Vakfın sonra verme
sebepleri;
1) Kendiliğinden sona
erme;
- Vakfın amacına ulaşması
- Vakfın amacına ulaşmasının imkansızlaşması
- Vakfın borçlarının ödeme da acze düşmesi
2) Mahkeme kararıyla
sona erme sebepleri;
- Vakfın amacının hukuka aykırı hale gelmesi, ahlaka, adaba
aykırı hale gelmesi.
Vakıflarda örneğin genel kurul yoktur dolayısıyla genel
kurul toplantılarının yapılamaması gibi nedenlerle sona ermesi söz konusu
değildir.
adana ceza avukatı
adana boşanma avukatı
