Yasal Kesintiler / Faiz Oranları / Zamanaşımı Süreleri
1)
Kıdem Tazminatı :
Faiz Oranı ;
1475 Sayılı Yasanın yürürlükte bulunan 14. Maddesi ve uygulamaya ilişkin yol gösterici
Yargıtay kararları gereğince, bankalarca 1 yıl vadeli mevduata fiilen uygulanan
en yüksek faiz oranında faiz uygulanacaktır. Faiz oranı infaz aşamasında
tarafların göstereceği bankalara fesih tarihi ve takip eden 1 yıllık dönemlerde
vadeli mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz oranının sorulması ile tespit
edilecektir.
Dosyada banka verileri bulunmaması halinde TCMB web
sitesinden, bankalarca “fiilen uygulanan” (bildirilen değil) faiz oranlarının
tespiti mümkün olmaktadır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; 1475 Sayılı Yasanın yürürlükte bulunan 14. Maddesi gereğince
temerrüt şartı aranmaksızın faiz başlangıç tarihi fesih tarihidir.
Yasal
Kesintiler ; Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesilecektir.
Damga vergisi oranı her yıl bütçe kanunları ile belirlenmekte olup, halen
%0,759’dur.
Zamanaşımı ; Kıdem tazminatı alacağı 818
Sayılı Yasanın 125. Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 146. Maddesi gereğince 10
yıllık zamanaşımına tabi olup, zamanaşımı fesih tarihinde işlemeye
başlayacaktır.
Ancak, halen Mecliste bulunan yasa tasarısında, kıdem
ve ihbar tazminatı ile yıllık izin ücreti zamanaşımı süresinin 2 yıla
düşürülmesi öngörülmektedir.
2) İhbar Tazminatı :
Faiz Oranı ; Yasada özel hüküm bulunmadığından 3095 Sayılı Yasa
gereği, yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise temerrüt tarihi,
aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç tarihidir.
Yasal Kesintiler ; İhbar tazminatından damga
ve her yıl için belirlenen değişen oranlara göre gelir vergisi kesilecektir.
Örneğin 20/15 yılında, elde edilen gelirin ilk 12.000,00-TL. dilimi için %15
gelir vergisi kesintisi uygulanacaktır.
Zamanaşımı : İhbar tazminatı alacağı 818
Sayılı Yasanın 125. Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 146. Maddesi gereğince 10
yıllık zamanaşımına tabi olup, zamanaşımı fesih tarihinde işlemeye
başlayacaktır.
3) Ücretler : (Fazla Çalışma, ikramiye vb.
geniş anlamda ücret kapsamındaki ödemeler dahil)
Faiz Oranı ; 4857 Sayılı Yasanın 34. Maddesi gereğince, bankalarca
1 yıl vadeli mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Taraflar arasında toplu iş sözleşmesi ile ödeme günü belirlenmiş ise ayrıca temerrüt
şartı aranmaksızın ödeme günü faiz başlangıç tarihidir. Ödeme gününün
kararlaştırılmamış olması halinde borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise
temerrüt tarihi, aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç
tarihidir.
Yasal Kesintiler ; Ücret alacaklarından SGK primleri,
damga ve gelir vergisi kesilecektir.
Zamanaşımı ; Ücret alacakları 4857
Sayılı Yasanın 32. Maddesi gereğince 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Zamanaşımı
ücretin istenebilir (muaccel) olduğu gün işlemeye başlayacaktır. Örneğin aylık
olarak ödenmesi halinde, ücret ayın son günü muaccel hale gelecektir.
4) Yıllık İzin Ücreti :
Faiz Oranı ; Yasada özel hüküm
bulunmadığından 3095 Sayılı kanun gereği yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise temerrüt tarihi,
aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç tarihidir.
Yasal Kesintiler ; İzin ücretinden sosyal güvenlik
primleri, damga ve gelir vergisi kesilecektir.
Zamanaşımı ; Yıllık izin ücreti 6098
Sayılı Yasanın 146. Maddesi gereğince 10 yıllık zamanaşımına tabi olup,
zamanaşımı 4857 Sayılı Yasanın 59. Maddesi gereğince fesih tarihinde işlemeye
başlayacaktır. Fesih, 3098 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden (01.07.2012)
önce gerçekleşmiş ise, 818 Sayılı Yasanın 126. Maddesi gereğince 5 yıllık
zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
5) Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Haklar :
Faiz Oranı ; Toplu İş Sözleşmesi ile
düzenlenmiş sosyal yardım ve mali haklar için, 6356 Sayılı Yasanın 53. Maddesi
ve uygulamaya ilişkin yol gösterici Yargıtay kararları gereğince, bankalarca 1
yıl vadeli işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesi ile ödeme günü belirlenmiş ise ayrıca temerrüt
şartı aranmaksızın ödeme günü faiz başlangıç tarihidir. Ödeme gününün
kararlaştırılmamış olması halinde borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise
temerrüt tarihi, aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç
tarihidir.
Yasal Kesintiler ;
Yolluk, yemek, çocuk aile zamları, ölüm, doğum evlenme yardımı ve ayni
yardımlar kısmen sosyal güvenlik primi ve gelir vergisinden muaftır. Muaf
kısımlar için sadece damga vergisi kesilecektir. Geniş anlamda ücret kapsamı
alacaklardan ise sosyal güvenlik primleri, damga ve gelir vergisi kesilecektir.
Zamanaşımı ; Ücret ve sosyal yardım
alacakları 4857 Sayılı Yasanın 32. Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 147. Maddesi
gereğince 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Zamanaşımı ücretin – sosyal yardımın
ödenmesi gereken (muaccel olduğu) gün işlemeye başlayacaktır.
6) 6772 Sayılı Yasadan Doğan İlave Tediye :
Faiz Oranı ; Yasada özel hüküm
bulunmadığından 3095 Sayılı kanun gereği, yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise temerrüt tarihi,
aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç tarihidir.
Yasal Kesintiler ; İlave tediye 6772 Sayılı Yasanın 4.
Maddesi gereğince sosyal güvenlik primlerinden muaf iken 5510 Sayılı Yasanın
yürürlüğe girmesi ile 01.10.2008 tarihinden itibaren sosyal güvenlik primi
kesintisi de yapılmaya başlanmıştır. İlave tediyeden damga ve gelir vergisi de
kesilecektir.
Zamanaşımı ; İlave tediye 6098 Sayılı
Yasanın 147. Maddesi gereğince 5 yıllık zamanaşımına tabidir. İlave tediye
ödeme günleri her yıl bakanlar kurulu kararı ile belirlenmekte olup, zamanaşımı
ilave tediyenin ödenmesi gereken gün işlemeye başlayacaktır.
7) İşe İade Kararı ile Hükmedilen Ücret ve Haklar :
Faiz Oranı ; 4 Aylık ücret geniş anlamda ücret
kapsamında olup, 4857 Sayılı Yasanın 34. Maddesi gereği en yüksek banka mevduat
faizi oranında faiz işletilecektir.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; İşçi işverene işe başlatma başvurusunda bulunurken boşta geçen
süre ücretini de talep etmiş ise başvurunun tebliğ tarihi temerrüt tarihidir.
Aksi halde dava ve ıslah tarihidir.
Yasal Kesintiler ; 4 Aylık ücretten sosyal
güvenlik primleri, damga ve gelir vergisi kesilecektir.
Zamanaşımı ; Ücret alacakları 4857
Sayılı Yasanın 32. Maddesi gereğince 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Zamanaşımı
ücretin ödenmesi gereken (muaccel olduğu) gün işlemeye başlayacaktır.
8) İşe Başlatmama Tazminatı :
Faiz Oranı ; İşe başlatmama tazminatı için Yasada özel hüküm
bulunmadığından 3095 Sayılı kanun gereği, yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Temerrüt işverenin işçiyi işe başlatmayacağı yönünde iradesini
açıkladığı veya bir aylık başlatma süresinin dolduğu tarihte oluşacaktır.
Yasal Kesintiler ; İşe başlatmama
tazminatından, Danıştay kararı gereğince, sadece damga vergisi kesilecektir.
Zamanaşımı ; İşe başlatmama tazminatı
alacağı 818 Sayılı Yasanın 125. Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 146. Maddesi
gereğince 10 yıllık zamanaşımına tabi olup, zamanaşımı işçinin işe
başlatılmadığı tarihte işlemeye başlayacaktır.
9) Cezai Şart :
Faiz Oranı ; Yasada özel hüküm
bulunmadığından 3095 Sayılı kanun gereği, yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise temerrüt tarihi,
aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç tarihidir.
Yasal Kesintiler ; Tazminat niteliğinde olduğundan
damga ve gelir vergisi kesintileri yapılacak, sigorta primi kesintileri
yapılmayacaktır.
Zamanaşımı ; 818 Sayılı Yasanın 125.
Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 146. Maddesi gereğince 10 yıllık zamanaşımına
tabi olup, zamanaşımı hakkın ihlal edildiği tarihte işlemeye başlayacaktır.
10) Bakiye Süre Ücreti
:
Faiz Oranı ; Ücret değil tazminat
niteliğinde olduğundan, 3095 Sayılı
kanun gereği, yasal faiz uygulanacaktır.
Faiz Başlangıç
Tarihi ; Borçlu daha önce temerrüde düşürülmüş ise temerrüt tarihi,
aksi takdirde dava ve ıslah tarihleri faiz başlangıç tarihidir.
Yasal Kesintiler ; Tazminat niteliğinde olduğundan
damga ve gelir vergisi kesintileri yapılacak, sigorta primi kesintileri
yapılmayacaktır.
Zamanaşımı ; 818 Sayılı Yasanın 125.
Maddesi / 6098 Sayılı Yasanın 146. Maddesi gereğince 10 yıllık zamanaşımına
tabi olup, zamanaşımı fesih tarihinde işlemeye başlayacaktır.
e) Toplam Alacak
Tutarından Yasal Kesintilerin Yapılması;
- Kural olarak İş
Mahkemelerinde hesaplamalar brüt olarak yapılmakta, yasal kesintilerin infaz
aşamasında dikkate alınacağı belirtilmektedir.
* Ancak, davacı dava
dilekçesinde açıkça net tutarları talep etmiş ise,
* Banka kanalı ile
kısmi ödemeler yapılmış, hesaplanan tutardan ödemelerin mahsubu zorunluluğu
doğmuş, ödemeler net olarak yapıldığı için, hesaplanan alacakların da
netleştirilmesi gerekmekte ise,
* Veya dosya itirazın
iptali yolu ile gelmiş, diğer deyişle infaz aşamasına geçilmiş ise,
Hesaplanan alacakların
netleştirilmesi zorunluluğu doğmaktadır.
Hesaplanan farklı
alacak kalemleri, farklı yasal kesintilere tabi olup, bunlar yukarıda detaylı
olarak belirtilmiştir.
f) Ödemelerin Mahsubu :
- İşverence talep konusu alacaklara mahsuben ödeme yapılmış ise, her
alacak kalemi için yapılan ödeme, o alacak kalemi için hesaplanan tutardan
mahsup edilecektir.
- Ancak, bazen işverenin, işçinin banka hesabına bir miktar para
yatırdığı veya ibraname imzalaması karşılığında bir miktar para ödediği,
tutarın hangi alacak kalemi karşılığı yapıldığının ise açıklanmadığı veya
ödemeye ilişkin dökümlü bordro sunulmadığı görülmektedir.
Açıklamasız olarak ödenen tutarların, muacceliyet
sırasına göre, muacceliyet aynı gün doğmuş ise temerrüdü daha önce oluşan
alacağa öncelikle mahsup edileceği, muacceliyet ve temerrüt aynı gün doğmuş ise
garameten mahsup yapılacağı belirtilmektedir.
Örneğin; Fesih ile birlikte
davacının banka hesabına açıklamasız olarak 12.000,00-TL. ödeme yapılmış,
ödemenin detayını gösterir bordro sunulmamış veya açıklama yapılmamıştır.
Davacı taraf da ödeme yapıldığını kabul etmekle birlikte ödemeyi hangi
alacağına mahsuben kabul ettiğine ilişkin beyanda bulunmamıştır.
Bilirkişi raporunda, davacının kıdem
ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma, hafta tatili ve UBGT
ücreti alacakları bulunduğu tespit edilmiş ve hesaplama yapılmıştır.
i) Ödenen tutar, yol gösterici
Yargıtay kararları doğrultusunda, öncelikle çalışma süresi içerisinde doğmuş
ücret alacaklarına mahsup edilmiş, alacakların tamamı karşılanmadığı için ücret
alacakları arasında garameten (orantılı) mahsup işlemi yapılmış, arta kalan
tutar kalmadığı için fesih ile birlikte doğan alacaklara mahsup yapılmamıştır.
|
|
Hesaplanan |
Ödeme |
Bakiye |
|
Alacak |
Tutar |
Mahsubu |
Tutar |
|
Fazla Çalışma Ücr. |
9.000,00 |
7.714,29 |
1.285,71 |
|
Hafta Tatili Ücr. |
3.000,00 |
2.571,43 |
428,57 |
|
UBGT Ücr. |
2.000,00 |
1.714,29 |
285,71 |
|
Toplam Tutar |
14.000,00 |
12.000,00 |
2.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
Hesaplanan |
Ödeme |
Bakiye |
|
Alacak |
Tutar |
Mahsubu |
Tutar |
|
Kıdem Tazminatı |
6.000,00 |
0,00 |
6.000,00 |
|
İhbar Tazminatı |
2.000,00 |
0,00 |
2.000,00 |
|
Yıllık İzin Ücr. |
2.000,00 |
0,00 |
2.000,00 |
|
Toplam Tutar |
10.000,00 |
0,00 |
10.000,00 |
i) Ödenen tutar, yol gösterici
Yargıtay kararları doğrultusunda, öncelikle çalışma süresi içerisinde doğmuş
ücret alacaklarına mahsup edilmiş, bu alacaklar tamamen karşılandığı için, arta
kalan tutar öncelikle fesih ile birlikte doğan kıdem tazminatına, bundan artan
tutar ise ihbar tazminatı ile yıllık izin ücretine garameten (orantılı) mahsup
edilmiştir.
|
|
Hesaplanan |
Ödeme |
Bakiye |
|
Alacak |
Tutar |
Mahsubu |
Tutar |
|
Fazla Çalışma Ücr. |
4.000,00 |
4.000,00 |
0,00 |
|
Hafta Tatili Ücr. |
2.000,00 |
2.000,00 |
0,00 |
|
UBGT Ücr. |
1.000,00 |
1.000,00 |
0,00 |
|
Toplam Tutar |
7.000,00 |
12.000,00 |
-5.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
Hesaplanan |
Ödeme |
Bakiye |
|
Alacak |
Tutar |
Mahsubu |
Tutar |
|
Kıdem Tazminatı |
4.000,00 |
|
4.000,00 |
|
Toplam Tutar |
4.000,00 |
5.000,00 |
-1.000,00 |
|
|
|
|
|
|
|
Hesaplanan |
Ödeme |
Bakiye |
|
Alacak |
Tutar |
Mahsubu |
Tutar |
|
İhbar Tazminatı |
2.000,00 |
666,67 |
1.333,33 |
|
Yıllık İzin Ücr. |
1.000,00 |
333,33 |
666,67 |
|
Toplam Tutar |
3.000,00 |
1.000,00 |
2.000,00 |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder